Jak osoba z chorobą alkoholową manipuluje bliskimi?

Osoba uzależniona, aby zdobyć alkohol jest w stanie zrobić wiele rzeczy. W wyniku choroby jednostka posuwa się do kłamstw, manipulacji, przemocy, czy wymuszeń. Celem osoby pijącej alkohol problemowo jest zdobycie oraz spożycie pożądanej substancji. Osoba zmagająca się z problemem uzależnienia nie posiada skrupułów. Swoim manipulacjom i kłamstwom poddaje nawet najbliższe jej osoby – rodziców, dzieci, współmałżonków.

Manipulacja – definicja

Manipulacja jest formą wywierania wpływu na jednostkę bądź grupę, tak by realizowali oni cele manipulatora w sposób nieświadomy i z własnej woli. Osoba manipulująca innymi posiada umiejętność dowodzenia innymi, rządzenia innymi i prowadzenia negocjacji w taki sposób, aby manipulowany zmienił zdanie i decyzje. 

Manipulacja – jak ją rozpoznać u osoby z chorobą alkoholową?

Rozpoznawanie manipulacji to nie zawsze łatwe zadanie. Szczególnie trudno jest to zrobić, jeśli manipuluje nami osoba nam bliska, na której nam zależy. Trudno jest dostrzec wtedy sygnały ostrzegawcze, czy wręcz z czasem ogniście czerwone światło. 

By ocenić, czy osoba pijąca alkohol tobą manipuluje należy zadać sobie pytanie “Jak czuje się w relacji z tą osobą?”, “Czy po kontakcie z nią czuje zawstydzenie, lęk, strach, poczucie wykorzystania i dezorientację?”. Jeżeli udzieliłeś twierdzącej odpowiedzi, być może bliska Ci osoba manipuluje tobą. 

Osoba pijąca alkohol problemowo na co dzień wykorzystuje różne rodzaje manipulacji. Osoby z chorobą alkoholową manipulują rzeczywistość zaprzeczając temu, że pili i są pod wpływem alkoholu. Osoba uzależniona od alkoholu może również mieć skłonność do zaniżania ilości wypitego alkoholu. Występuje także racjonalizacja picia i manipulacja faktami – pije dla relaksu, dla odprężenia, bo mnie zdenerwowałeś, dla świętowania sukcesów. 

Osoby uzależione od alkoholu bardzo często generalizują, używają określeń “zawsze” oraz “nigdy”. Manipulator jest bacznym obserwatorem, doskonale zna lęki swojej ofiary i bez trudu je wykorzystuje. Nieustannie przypomina o swoim znaczeniu w danej relacji, próbuje dominować nad ofiarą manipulacji. Osoba z chorobą alkoholową może być bardzo agresywna, głośna i chaotyczna, jednak gdy chce coś osiągnąć potrafi być miła, grzeczna i uczynna. 

Manipulacja – dlaczego osoba z chorobą alkoholową ją stosuje?

• Kieruje nimi chęć posiadania kontroli. Przez uzależnienie nie są w stanie kontrolować własnego życia, własnych decyzji, czy wyborów. Dlatego za wszelką cenę pragną decydować o życiu innych, często najbliższych im osób. 
• Winą za dokonane manipulację obarczają samo uzależnienie. Osoby z chorobą alkoholową tłumaczą, że kiedy czują głód alkoholowy, są w stanie myśleć tylko o zdobyciu i spożyciu substancji wysokoprocentowej. To dlatego uciekają się do kłamstw i manipulacji ponieważ są zaślepieni. 
• Choroba alkoholowa negatywnie wpływa na funkcje poznawcze. Nawet wysokofunkcjonujący alkoholik po pewnym czasie ma problemy z jasnym oraz trzeźwym myśleniem i ocena sytuacji. 
• Fizyczna oraz psychiczna potrzeba sięgnięcia po alkohol jest ważniejsza niż cierpienie bliskich im osób. Myśli, czyny, działania i słowa są podporządkowane nałogowemu piciu alkoholu. 
• Poczucie winy i wstydu osoby uzależnionej są tak ogromne, że jednostka nie jest w stanie sobie z nimi poradzić. Dlatego też dalej stosuje manipulację. 

Manipulacja – przykłady manipulacji osoby z chorobą alkoholową

1. Obarczanie winą najbliższych za swoje nadmierne picie alkoholu. Alkoholik jest “zmuszony” do picia przez toksyczną relację lub nieodpowiednie (według niego) zachowania członków rodziny.
2. Zrzucanie winy za swoje problemowe picie alkoholu na niepoprawne dzieciństwo, przeżyte traumy, czy trudne doświadczenia, których doświadczyła jednostka.
3. Osoba z chorobą alkoholową za własne picie  obarcza winą cały świat, jednak sama pozostaje nieskazitelnie czysta. 
4. Osoba pijąca alkohol problemowo, aby zdobyć pożądaną substancję potrafi używać gróźb o własnym samookaleczeniu, robieniu sobie krzywdy bądź nawet samobójstwie, tylko po to, aby uzyskać swój cel.
5. Osoba uzależniona od alkoholu może chcieć by otoczenie uwierzyło w jej “przemianę”, dlatego jest w stanie być osobą miłą, kulturalną, sprawiać miłe uczynki, czy robić niespodzianki. 
6. Krzyk, złość, wściekłość, agresja. Łamanie krzeseł, niszczenie przedmiotów, krzyk na najbliższych – to kolejne metody manipulacji w celu osiągnięcia zamierzonego celu. 
7. Osoba pijąca alkohol problemowo, aby osiągnąć swój cel może posługiwać się szantażem. Jednostka potrafi grozić ofierze, że upokorzy ją publicznie, zniszczy jej życie, skrzywdzi lub wyniesie na światło dzienne intymne informacje, jeżeli nie wykona jego żądań. 
8. Osoby pijące alkohol problemowo mogą specjalnie powodować kłótnie i rozłamy w rodzinie lub najbliższym środowisku, by później móc uczestniczyć jako rozjemca. Jednostka w zamian za pomoc oczekuje nagrody. 
9. Osoba uzależniona od alkoholu potrafi prosić o pieniądze na substancję wysokoprocentową wszystkich członków rodziny. Jeżeli któryś odmówi, udaje się do kolejnego.  Często używa kłamstwa, manipuluje faktami tak, by wyjść na ofiarę i  by inni współczuli tej osobie. 

Manipulacje – najbliższe otoczenie

Osoba pijąca alkohol problemowo potrafi obarczać winą za swoje picie wszystkich tylko nie siebie. Najczęściej manipulacji podlegają współmałżonkowie, dzieci, czy rodzice osoby z chorobą alkoholową. Takie działanie negatywnie wpływa na stan emocjonalny osób mieszkających z osoba zmagająca się z nałogiem. 

Bardzo często w momencie, w którym rodzina zaczyna wytykać błędy osobie pijącej, wzbudza ona w nich litość. Tłumaczy swoje nadmierne picie alkoholu brakiem zdrowia, trudnościami, brakiem pracy lub kompetencji, czy innymi problemami. Częstym jest też obiecywanie podjęcia leczenia dla chwili spokoju. Dzieje się to w momentach kiedy rodzina jest już zdeterminowana do opuszczenia osoby z chorobą alkoholową. Osoba uzależniona jest w stanie obiecać wszystko byleby uśpić czujność najbliższych i w dalszym ciągu mieć komfort życia oraz nadmiernego picia alkoholu. 

Manipulacja – jak postępować?

Najważniejszym krokiem do podjęcia działań jest moment, w którym najbliżsi osoby uzależnionej uznają, że padli ofiarami manipulacji. Należy wtedy zadbać o swoje bezpieczeństwo oraz komfort fizyczny jak i psychiczny. Kolejnym etapem jest próba ustalenia granic. Każda osoba ma prawo do własnych poglądów i opinii, postawienia własnych nieprzekraczalnych granic. 

Ustalenie granic, które z pewnością jest bardzo trudne, może okazać się również bardzo pomocne w zmianie myślenia osoby z  choroba alkoholową. Może być to impulsem do rozpoczęcia leczenia i szczerej chęci utrzymania abstynencji. Aby wzmocnić proces leczenia, zaleca się wykonanie odtrucia alkoholowego przed rozpoczęciem terapii. Odtrucie organizmu ma na celu oczyszczenie ciała z toksyn i substancji szkodliwych. Jednostka w trzeźwości patrzy na otaczający ją świat. Dostrzegając życie z innej perspektywy może wykształcić się w niej duża chęć pozostania w stanie abstynencji, co wzmocni proces terapeutyczny.